Logo Thing main logo

Tag: Europa wielu prędkości

Analiza

Francuska polityka europejska w dobie Emmanuela Macrona

22.07.2020

Streszczenie: W artykule podjęta została analiza specyfiki francuskiej polityki europejskiej w okresie dotychczasowych trzech lat prezydentury Emmanuela Macrona tj. w latach 2017-2020. Punktem wyjścia było założenie dotyczące istnienia historycznych uwarunkowań współczesnej francuskiej polityki europejskiej oraz jej ewolucji w ramach określonej trajektorii. Wykazano, iż Francja pozostaje liderem integracji europejskiej, której wizja integracji europejskiej to swoiste historyczne continuum. Cechą tej polityki jest akcentowanie potrzeby silnej Europy i Francji w świecie, wskazywanie na potrzebę pogłębiania integracji gospodarczej i walutowej, akcentowanie znaczenia zbliżenia z Rosją, dystans do amerykańskiej roli w Europie. Nowe elementy, jakie pojawiają się w polityce europejskiej E. Macrona w stosunku do doświadczeń historycznych, to kwestie: wyraźniejszego akcentowania potrzeby autonomii w zakresie kwestii obronnych i umacnianie militarnego charakteru integracji europejskiej, ochrony klimatu, kwestie migracyjne i azylowe oraz zagadnienia dotyczące pogłębiania współpracy w ramach strefy euro.Abstract:The article undertakes an analysis of the French European policy during the current three years of Emanuel Macron's presidency in the years 2017-2020. The starting point was the assumption about the historical determinants of contemporary French European policy and about its contemporary evolution within this trajectory. It has been shown that France remains the leader of European integration, whose current vision of European integration is a kind of historical continuum. A feature of this policy is: stressing the need for a strong Europe and France in the world, stressing the need for economic and monetary integration, stressing the need for rapprochement with Russia, a distance to the American role in Europe. New elements that appear in the European policy of E. Macron in relation to historical experience are: emphasizing the need fof European autonomy in defense matters and strengthening the military character of European integration.Słowa kluczowe:Europa wielu prędkości, francuska polityka europejska, europejska autonomia strategicznaWstępFrancja od początku była liderem integracji europejskiej i jednym z sześciu jej architektów. Od lat 50. XX wieku francuska polityka względem projektu integracyjnego targana była przez zwroty polityczne, które niekiedy nawet wypychały ją poza orbitę wiodącego dyskursu na temat ponadnarodowych procesów integracji europejskiej. Były to w szczególności lata 60. XX wieku za sprawą polityki europejskiej Charlesa de Gaulle’a. Francja, na znak protestu przeciwko projektowanemu wówczas kształtowi reformy Wspólnej Polityki Rolnej, wycofała się na rok z udziału w pracach instytucji europejskich, wymuszając ostatecznie ustępstwa w tym zakresie. Podobnie w odniesieniu do Sojuszu Północnoatlantyckiego, którego struktury wojskowe opuściła Francja w 1966 roku. Opisywane wydarzenia doprowadziły w efekcie do wypracowania nowej formuły francuskiej polityki zagranicznej, w tym europejskiej, akcentującej w sposób istotny potrzebę rozwijania europejskiej autonomii strategicznej. Taki wydźwięk towarzyszy także aktualnej polityce europejskiej Pałacu Elizejskiego, który jest europejskim liderem planów budowy obronności w ramach struktur unijnych.Od lat 60. XX wieku zarówno Francja, jak również Europa, przeszły wiele zmian oraz musiały podejmować działania celem dostosowania się do nowych wyzwań. Doświadczenia historyczne pozostawiły jednak piętno na specyfice francuskiej polityki zagranicznej i europejskiej, które do dzisiaj obecne są w postaci wiodącej roli Francji m.in. w zakresie budowania samodzielności obronnej i strategicznej w Europie, a także w dążeniu do zmniejszania znaczenia Stanów Zjednoczonych Ameryki i NATO w zakresie bezpieczeństwa europejskiego.Celem niniejszej analizy jest ukazanie specyfiki francuskiej polityki europejskiej w dobie prezydentury Emmanuela Macrona, tj. w latach 2017-2020. Zakłada się, iż polityka europejska Francji w tym okresie cechuje się dążeniem do utrwalenia francuskiego przywództwa w ramach struktur europejskich. Wyraża się ono zwłaszcza w dążeniu do przeforsowania francuskiego modelu europejskiej obronności, jak również w dążeniu do minimalizowania roli NATO w tym aspekcie. Taki kierunek francuskiej polityki wynika z uwarunkowań historycznych oraz strategicznych i w sposób zasadniczy koliduje z wizją bezpieczeństwa europejskiego, jaki posiada najważniejszy dotychczasowy sojusznik Francji w Europie, tj. Niemcy. Stoi ona także w sprzeczności z priorytetami w zakresie bezpieczeństwa większości państw regionu Europy Środkowej i Wschodniej (bliskich sojuszników amerykańskich w zakresie bezpieczeństwa), stanowiąc istotną oś sporu między tzw. „starą”, a „nową” Europą. Ideą przewodnią francuskiej polityki europejskiej jest integracja w modelu wielu zróżnicowanych prędkości, utrwalająca francuskie przywództwo w ramach struktur europejskich.W analizie poszukiwane są odpowiedzi na pytania: jaka jest francuska wizja integracji europejskiej w latach 2017-2020?; czy francuskie stanowisko w zakresie spraw europejskich odczytywać można jako kroki w kierunku pogłębiania integracji czy raczej odbudowywania i umacniania francuskiej, narodowej potęgi w Europie?Analizie poddane zostaną w sposób szczególny materiały źródłowe w postaci dwóch wystąpień prezydenta Emmanuela Marcona: na Uniwersytecie Paryskim w 2017 roku oraz na Uniwersytecie Jagiellońskim w 2020 roku na podstawie, których zrekonstruowana zostanie wizja integracji europejskiej oraz podjęta zostanie prośba jej analizy.Wybory prezydenckie we Francji w maju 2017 r., w których zwycięstwo odniósł Emmanuel Macron, odbyły się w okolicznościach stanowiących wyzwanie nie tylko dla Francji, ale także dla Europy i szerzej – ładu międzynarodowego. Były to: trwający proces występowaniaWielkiej Brytanii z Unii Europejskiej, który zmusił zwłaszcza Francję i Niemcy do jeszcze większego zbliżenia w celu określenia wspólnego stanowiska w tej kwestii. Wyzwaniem była także polityka europejska wobec rosyjskiego interwencjonizmu na Ukrainie. W tym czasie pojawiły się też wyzwania związane z amerykańską polityką międzynarodową i europejską prowadzoną przez Donalda Trumpa, której ideą przewodnią jest hasło America First. Był to także problem zaostrzającego się konfliktu na Bliskim Wschodzie. Kwestie te stanowią do dzisiaj międzynarodowe tło dla francuskiej polityki zagranicznej, w tym europejskiej. W ostatnim czasie są to również wyzwania związane z pandemią koronawirusa oraz z jej skutkami gospodarczymi w Europie. W takich okolicznościach w 2017 roku władzę na stanowisku prezydenta V Republiki Francuskiej objął i sprawuje Emmanuel Macron.Na początku swojej prezydentury w 2017 roku Emmanuel Macron wygłosił przemówienie na Uniwersytecie Paryskim (Sorbona) pt. Inicjatywa dla Europy, w którym to zarysował główne kwestie odnoszące się do francuskiej wizji integracji europejskiej oraz przyszłości Europy w okresie jego prezydentury. W przemówieniu tym wskazywał na zagadnienie suwerenności europejskiej, którą to ideę wiązał ściśle z zagadnieniem bezpieczeństwa: W dziedzinie obrony Europa musi ustanowić wspólne siły interwencyjne, wspólny budżet na obronę i wspólną doktrynę działania. Musimy zachęcać do jak najszybszego wdrożenia Europejskiego Funduszu Obronnego i stałej współpracy strukturalnej, a także do uzupełnienia ich europejską inicjatywą interwencyjną, która umożliwi nam lepszą integrację naszych sił zbrojnych na każdym etapie [Initiative for Europe, 2017]. Inne kwestie, wskazane w tym wystąpieniu to: przeciwdziałanie terroryzmowi oraz zjawisku migracji poprzez stworzenie wspólnego systemu zarządzania granicami. Prezydent E. Macron wskazał jednocześnie na konieczność stworzenia Europejskiego Urzędu Azylowego, jak również powołania europejskiej policji granicznej, która zapewni rygorystyczne zarządzanie granicami. Emmanuel Macron podkreślił wówczas także, iż Europa musi stać na czele skutecznej i sprawiedliwej transformacji ekologicznej poprzez m.in. wspieranie inwestycji ułatwiających dostosowanie się do nowych celów, wsparcie przemysłu czy wprowadzenie nowego europejskiego podatku od emisji dwutlenku węgla. Wskazał też na potrzebę reformy wspólnej polityki rolnej (WPR) celem zagwarantowania bezpieczeństwa żywności dla Europejczyków. Europa w wizji Macrona to Europa innowacji i regulacji dostosowana do świata cyfrowego. Wreszcie Europa jako potęga gospodarcza i monetarna, która stanie się sercem światowej potęgi gospodarczej. Obszarem priorytetowym we francuskiej polityce zagranicznej, w tym europejskiej, jest także tradycyjnie region Afryki i Morza Śródziemnego.Prezydent Emanuel Macron podkreślał w paryskim wystąpieniu, iż Unia Europejska stanowi wspólnotę opartą na wartościach demokratycznych, gotową na rozszerzenie o państwa Bałkanów Zachodnich. W odniesieniu do modelu integracji europejskiej E. Macron wskazywał na zasadność integracji zróżnicowanych prędkości, którą podjąć mogą państwa chcące pójść dalej i szybciej w ramach projektu integracyjnego. Jednocześnie zapowiedział, iż współpraca taka będzie otwarta dla wszystkich. Wskazywał tym samym na decydujący tandem przywództwa francusko-niemieckiego oraz na potrzebę wypracowania nowej formuły partnerstwa z Niemcami na bazie zreformowanego Traktatu elizejskiego[1]. E. Macron wezwał jednocześnie do debaty nad reformą systemu europejskiego. Zaproponował powołanie grupy roboczej reprezentującej wszystkie państwa członkowskie, która miałaby przygotować rekomendacje w zakresie zmian traktatowych [Initiative for Europe, 2017]. Francuski prezydent Emmanuel Macron wezwał wówczas do zacieśnienia więzi z Polską w kształtowaniu Unii Europejskiej po wyjściu Wielkiej Brytanii ze struktur europejskich, zwłaszcza w aspekcie bezpieczeństwa europejskiego i kształtowania unijnych stosunków z Rosją. Płaszczyzną bliższego dialogu miała być odnowiona formuła Trójkąta Weimarskiego, który to format miał stać się szczególnie istotny po wyjściu Wielkiej Brytanii ze struktur unijnych.Paryskie, inauguracyjne wystąpienie prezydenta Macrona na temat Europy, wygłoszone na Sorbonie we wrześniu 2017 r., ujawniło kierunek francuskiej polityki europejskiej. Wybrzmiewa z niego wizja Europy zróżnicowanych prędkości, a konkretnie Europy dwóch prędkości (ang. two speed Europe). Wizja ta wydaje się być konsekwentnie realizowana i dominuje we francuskiej debacie na temat wizji integracji europejskiej.Koncepcja Europy dwóch prędkości czy inaczej różnych prędkości opisuje sytuację, w której w ramach procesu integracji europejskiej jedne państwa szybciej, a inne wolniej realizują postępy w zakresie tego fenomenu. Już François Mitterand (czwarty prezydent V Republiki Francuskiej, w latach 1981-1995)mówił o Europie dwóch prędkości (fr. Europe a deux vitesses). Zwolennikiem tego podejścia był także Jacques Chirac (prezydent V Republiki Francuskiej w latach 1995–2007). W odniesieniu do modelu integracji europejskiej, politycy ci opowiadali się za zróżnicowaniem integracji w taki sposób, aby państwa chcące głębiej i bardziej się integrować miały ku temu szansę, pozostawiając pozostałym możliwość osiągania postępów integracyjnych w wolniejszym tempie. W ten sposób dochodziłoby do różnicowania integracji europejskiej ze względu na gotowość państw do czynienia postępów w zakresie jej pogłębiania. Proces ten prowadzi do wyróżnienia dwóch podstawowych grup uczestników. Są to państwa tzw. pierwszej prędkości – głównie Francja, Niemcy, Włochy, Belgia, Holandia i Luksemburg oraz pozostałe [Ruszkowski, 2007: 148], tzw. drugiej prędkości, głównie państwa tzw. „nowej Europy”, które przystąpiły do Unii Europejskiej z dniem 1 maja 2004 roku z regionu Europy Środkowej i Wschodniej. Rządzące elity polityczne we Francji od lat 80. XX wieku w większości były zwolennikami idei Europy zróżnicowanych prędkości, gdyż taki model integracji pozwala nie tylko na szybsze postępy integracyjne w wybranych i ważnych dla swojego państwa obszarach, ale nade wszystko pozwalał umacniać francuskie przywództwo w Europie. Taki model integracji europejskiej jest również dzisiaj wspierany przez Emmanuela Macrona, czemu dał wyraz w swoim inauguracyjnym wystąpieniu na Sorbonie.Równie ważnym wydarzeniem odnoszącym się do charakterystyki francuskiej polityki europejskiej było spotkanie Emmanuela Macrona z Angelą Merkel, niemiecką kanclerz, w Mesebergu w 2018 r. Politycy podpisali wówczas Deklarację meseberską nakreślającą ramy reformy Unii Europejskiej, nad którą Francja i Niemcy miały odtąd wspólnie pracować [Meseberg declaration, 2018].W dokumencie zawarto w pierwszej kolejności propozycje dotyczące zwiększenia koordynacji polityki zagranicznej UE i obronnej a następnie wspólnego systemu azylowego. W dalszej części znajdują się zapisy dotyczące umacniania strefy euro oraz kwestii gospodarczych. Kolejność taka odczytywana może być jako wyraz najistotniejszych zagadnień europejskich dla obydwu parterów, jak również jako efekt kompromisów między Francją i Niemcami w sprawach dotyczących Europy. Dla Paryża jest to wysunięcie na pierwszy plan kwestii odnoszących się do umocnienia obrony europejskiej kosztem poparcia niemieckich planów dotyczących polityki migracyjnej i azylowej. Po raz kolejny francuska inicjatywa na rzecz integracji europejskiej odnosi się w dużej mierze do kwestii obronnych oraz polityki zagranicznej.W dokumencie wskazano ponadto na główne wyzwania, przed jakimi stoi projekt europejski: migracje, wyzwania dla bezpieczeństwa, rewolucja cyfrowa, stabilność oraz odporność strefy euro na kryzysy oraz zmiany klimatyczne. Wspomniano o potrzebie nowych płaszczyzn debatowania nad zagadnieniami zagranicznymi i bezpieczeństwa w Europie, jak Rada Bezpieczeństwa Unii Europejskiej stanowiąca forum koordynacji zagadnień obronnych w ramach Unii Europejskiej oraz forów zewnętrznych. Zaproponowano także refleksję nad nowym sposobem podejmowania decyzji w ramach Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (WPZiB), tj. w ramach głosowania większościowego zamiast dotychczasowej jednomyślności, co miałoby zwiększyć efektywność mechanizmów decyzyjnych w tym zakresie. Wskazano na potrzebę rozważenia wspólnej reprezentacji UE na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ. Podkreślono potrzebę rozwijania wspólnej kultury strategicznej w ramach Europejskiej Inicjatywy Interwencyjnej (ang. European Intervention Initiative), kontynuację wysiłków w dziedzinie rozwoju zdolności obronnych, w szczególności głównego naziemnego systemu walki (MGCS) i przyszłego systemu walki powietrznej (FCAS). Zapowiedziano debatę na temat nowych formatów takich, jak Rada Bezpieczeństwa UE i potrzebę ściślejszej koordynacji stanowiska Unii Europejskiej na forach zewnętrznych. Podkreślono potrzebę dalszego rozwijania wspólnej kultury strategicznej poprzez Europejską Inicjatywę Interwencyjną, która będzie możliwie ściśle powiązana z PESCO[2]. Zapowiedziano postęp w kierunku bardziej zintegrowanej europejskiej obrony, uwzględniającej wszystkie aspekty cywilne i wojskowe oraz środki zarządzania kryzysowego i reagowania UE.Tymczasem projektowane zmiany w formule głosowania w ramach WPZiB mogą prowadzić do ograniczenia podejmowania decyzji w tym obszarze w drodze konsensusu na rzecz decydowania o kierunkach polityki zagranicznej UE w mniejszych grupach państw z dominującą rolą Francji i Niemiec. Sytuacja taka bez wątpienie byłaby niekorzystna m.in. dla regionu Europy Środkowej i Wschodniej, który mógłby być marginalizowany w europejskiej debacie na temat kwestii zagranicznych i bezpieczeństwa.W kolejnych miesiącach prezydentury Emmanuel Macron precyzował swoje stanowisko odnośnie do spraw europejskich. Sposobnością ku temu była podróż prezydenta E. Macrona do Hiszpanii i Portugalii w 2018 roku, podczas której prezentował swoją wizję integracji europejskiej. Podczas wizyty E. Macrona na Półwyspie Iberyjskim ujawniła się jeszcze odważniejsza wizja integracji europejskiej, niż projekt dwóch prędkości, a mianowicie wizja integracji w modelu tzw. koncentrycznych kręgów, z których najszerszy, oparty na wspólnych wartościach, zasadach demokratycznych i swobodach gospodarczych. Drugi krąg obejmowałaby państwa o silnym jednolitym rynku i mógłby się zajmować sprawamiwojska, handlu i cyfryzacji. Trzeci, najwęższy krąg, w którym znajdzie się Francja, będzie jakby sercem narodów bardziej zintegrowanych, zintegrowanym wokół państw strefy euro [J.-B. Chastand, 2018].Taki zwrot w polityce europejskiej E. Macrona oznacza jednocześnie otwarcie na Rosję oraz minimalizowanie roli państw europejskich, które nie są gotowe na przyjęcie na siebie zobowiązać pogłębionej integracji zwłaszcza gospodarczej czy w obszarze obronnym.Polityka europejska Emmanuela Macrona w kolejnych latach ewoluuje w kierunku coraz bardziej śmiałego akcentowania potrzeby budowania autonomii w zakresie bezpieczeństwa europejskiego. Francuski prezydent, ośmielony sukcesem negocjacyjnym w relacjach z Berlinem w 2018 r. zakończonym podpisaniem Deklaracji meseberskiej, wydaje się umacniać ten element swojej polityki europejskiej. Wyrazem takiegoż spojrzenia na kwestię europejskiej obronności był wywiad z 2019 r. udzielony przez prezydenta Emmanuela Macrona tygodnikowi The Economist. Dokonał on wówczas wykładni swojej polityki europejskiej, a także międzynarodowej. Wskazywał na ewoluujące otoczenie bezpieczeństwa europejskiego tj. na zmianę amerykańskiej strategii w polityce zagranicznej i bezpieczeństwa na niekorzyść Europy oraz na rosnącą rolę Chin w świecie, wzrost zagrożenia ze strony autorytarnych reżimów oraz konsekwencje Arabskiej Wiosny, które to wydarzenia mogą ostatecznie prowadzić do marginalizowania Europy w przestrzeni międzynarodowej. Wskazał ponadto na kryzysy wewnętrzne w UE: gospodarczy, społeczny, wartości oraz polityczny czy odradzający się nacjonalizm. Pierwszym działaniem, jakie należy podjąć celem stawienia czoła tym wyzwaniom, wedle prezydenta E. Macrona, jest budowa militarnej suwerenności w Europie. Szczególną okoliczność ku takim działaniom stanowi, wedle Macrona, kryzys NATO (ang. the brain death of NATO), wyrażający się w: braku koordynacji działań w zakresie strategicznych decyzji między NATO a USA, agresywnymi działaniami Turcji czy brakiem planowania strategicznego w ramach struktur sojuszniczych. Potrzebna jest refleksja nad znaczeniem oraz formułą funkcjonowania NATO, jak również nad możliwością europejskiej samodzielności w kwestiach bezpieczeństwa [The Economist, 2019].Do francuskiej krytyki NATO, odniosła się niemiecka kanclerz Angela Merkel, która w reakcji na wywiad stanowczo podkreśliła, iż NATO leży w niemieckim i europejskim interesie bezpieczeństwa. W ten sposób Niemcy odcięły się od radykalnych francuskich poglądów na rolę NATO w Europie, jak również zdystansowały się od prób marginalizowania roli tej instytucji w architekturze bezpieczeństwa europejskiego. Taki stan rzeczy ujawnił fundamentalną różnicę między Francją i Niemcami w zakresie bezpieczeństwa europejskiego. E. Macron stwierdził, że UE powinna przestać myśleć o sobie wyłącznie jako organizacji o charakterze gospodarczym, której głównym celem jest zdobywanie coraz większych wpływów na rynkach, a zaczęła myśleć o sobie jako o sile strategicznej. W związku z tym Europa powinna odzyskać suwerenność wojskową i rozpocząć ponownie dialog z Rosją.Rok 2019 był dla francuskiego prezydenta sposobnością do umacniania swojej wizji integracji europejskiej. Okoliczność ku temu stanowiły przetasowania w instytucjach europejskich na skutek dobiegających końca kadencji. Polityczny kompromis zawarty na posiedzeniu Rady Europejskiej latem 2019 r. wskazuje, że Francja zdołała przeforsować korzystne dla siebie obsady personalne stanowisk w instytucjach europejskich. Świadczy o tym uzgodnienie kandydatury Christine Lagarde (Francja) na stanowisko prezesa Europejskiego Banku Centralnego, a także decyzje w sprawie urzędów przewodniczącego Komisji Europejskiej, przewodniczącego Rady Europejskiej oraz wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, które zaproponowano osobom pochodzącym z państw strefy euro, w dodatku mówiącym po francusku. Także plany nowej Komisji Europejskiej w dużej mierze odzwierciedlają priorytety polityczne E. Macron dla Europy m.in.: zwiększanie zdolności UE w zakresie obrony, walkę ze zmianami klimatu i osiągnięcie neutralności węglowej; wprowadzenie europejskiego systemu płacy minimalnej i systemu zasiłków dla bezrobotnych w całej strefie euro oraz opracowanie wiarygodnej polityki bezpieczeństwa, azylu i migracji.Łagodniejszy ton, gdy chodzi o sprawy europejskie został zaprezentowany przez E. Macrona podczas jego wizyty w Polsce na początku 2020 roku. Prezydent Francji wygłosił wówczas przemówienie na Uniwersytecie Jagiellońskim. Podczas wykładu podkreślał, m.in., że: Jeżeli Europa będzie tylko i wyłącznie rozszerzającym się rynkiem, nie będzie już projektem politycznym. Jeśli Europa będzie tylko rynkiem, który może wyzbyć się wartości, które ją spajają, straci jedność (…). Europejska suwerenność opiera się nacywilizacji. Europa makorzenie religijne, kulturowe, historię emancypacji odreligii ijest tohistoria tworzenia wolności, braterstwa, sprawiedliwości. Suwerenność tozdolność wdrażania tego projektu politycznego. Musimy zdać sobie sprawę, żeEuropa jeżeli chce być potęgą polityczną igeograficzną, musi stać sięmocarstwem (…) Europa sama tworzy dla siebie własną koncepcję mocarstwa. Chcąc być potęgą polityczną i geograficzną, trzeba to rozważać w relacji do swoich bliższych i dalszych sąsiadów. Trzeba to także rozpatrywać na poziomie politycznym. Wspominałem, że Europa geograficzna, jako mocarstwo, powinna stale myśleć o swym bezpieczeństwie i ochronie (…). To, co staramy się w Europie uruchomić od nieco ponad dwóch lat – a wcześniej była to sprawa w Europie pomijana, zresztą Francja ponosi za to część odpowiedzialności od połowy lat 50. – to Europa obrony i wspólnego bezpieczeństwa.To bowiem wasze pokolenie będzie musiało żyć w świecie, w którym zasady współpracy wielostronnej są coraz bardziej kruche, a zagrożenie jest obecne i widać, jak w ostatnich latach, to tu, to tam, odżywa wyścig zbrojeń. W takim kontekście musimy dysponować na poziomie europejskim odpowiednią siłą na planie militarnym i strategicznym. Jak wspominałem, aby tego dokonać, musimy przemyśleć we własnym zakresie nasze relacje z największymi sąsiadami, w tym z Rosją. Francja nie jest ani prorosyjska, ani antyrosyjska. Jest proeuropejska. Oznacza to, że – w moim przekonaniu – będziemy w stanie zapewnić Europie stabilność, pokój i zaufanie jedynie pod warunkiem, że będziemy w stanie rozmawiać z Rosją [Wykład Prezydenta Francji, 2020].Wystąpienie Emmanuela Macrona w Krakowie ujawniło łagodniejsze podejście do regionu Europy Środkowej i Wschodniej i może być odczytywane jako wyraz poszukiwania sojuszników w realizacji francuskiej wizji integracji europejskiej, której elementem staje się polityka łagodzenia stosunków z Rosją. Zbliżenie z Polską w kwestiach bezpieczeństwa europejskiego, odczytywane może być także jako posunięcie strategiczne, podkreślające że rozwijanie wizji obrony europejskiej nie jest aktem wrogim czy świadczącym o nieufności wobec NATO, ale niezbędnym uzupełnieniem tego Sojuszu: Te dwa filary musimy rozpatrywać łącznie, zarówno w Polsce, którą to szczególnie dotyczy, jak i we Francji, którą również to szczególnie dotyczy, z uwzględnieniem jakichś form wspólnego zaangażowania, wzajemnej solidarności w tym zakresie. W tej kwestii winniśmy w kolejnych latach prowadzić refleksję na poziomie strategicznym i militarnym, jak i technologicznym, o naszym odniesieniu do roli potęgi. Dlatego uwzględnianie roli potęg wymaga refleksji nad naszą suwerennością technologiczną, nad naszą - Europejczyków - niezależnością technologiczną. Nie możemy być jedynie otwartym rynkiem dla zewnętrznych potęg, które kształtują świat. A więc nasze siły zbrojne, nasze wyposażenie nie mogą być jedynie rynkiem otwartym dla Stanów Zjednoczonych czy dla Chin. Potrzebujemy rzeczywistej suwerenności, rzeczywistego projektu europejskiego, mówił E. Macron [Wykład Prezydenta Francji, 2020].ZakończenieZaprezentowana w powyższej analizie specyfika francuskiej polityki europejskiej w okresie prezydentury Emmanuela Macrona pozwala na wysnucie kilku wniosków:Francuska polityka europejska nawiązuje do historycznych tradycji, zapoczątkowanych w latach 50. oraz 60. XX wieku i odwołujących się do przewodzenia procesom jedności europejskiej na starym kontynencie.Współczesna wersja francuskiego przywództwa w Europie wyrażana jest przez E. Macrona, który punktem centralnym owego przywództwa czyni ambicje w zakresie odbudowy potęgi Europy, w tym głównie potęgi militarnej. W tym punkcie nawiązuje do haseł głoszonych przez Ch. De Gaulle’a, dzieląc z nim ostrożność czy wręcz wstrzemięźliwość w odniesieniu do roli USA i NATO na kontynencie przy jednoczesnym postulowanym zbliżeniu z Rosją.Polityka Francji w tym aspekcie jest przedmiotem krytyki ze strony największego sojusznika w Unii Europejskiej – tj. Niemiec. Postawa taka spotyka się także z krytyką państw nowej Europy, dla których zbliżenia z Rosją i osłabianie więzi transatlantyckich stanowi poważne naruszenie interesów narodowych.Wizja integracji europejskiej E. Macrona jest wizją Europy wielu prędkości, w której jedne państwa szybciej a inne wolniej osiągają dany cel integracyjny.Pojawia się tutaj także idea suwerenności europejskiej wiązana ściśle z kwestią bezpieczeństwa militarnego.Powyższe kwestie wydają się być chrakterstycznyni elementami francuskiej wizji integracji europejskiej w latach 2017-2020. Francja dąży do umacniania swojej roli lidera procesów integracji europejskiej. Sukces tej strategii zależy jednak nie tylko od woli francuskich elit politycznych, ale także od uwarunkowań wewnątrzeuropejskich – tj. postawy Berlina i gotowości Niemiec do współpracy z Francją, ale także od uwarunkowań zewnętrznych – kondycji światowej gospodarki czy polityki mocarstw, które to elementy determinować oraz weryfikować będą nie tylko zdolności Europy do stawienia im czoła, ale także roli Francji w tym zakresie.[1] Traktat elizejski to francusko-niemiecki układ owspółpracy podpisany 22 stycznia 1963 przez prezydenta Republiki Francuskiej Charles’a de Gaulle’a ikanclerza Republiki Federalnej Niemiec Konrada Adenauera. Układ ten, będący podstawą współpracy obu państw wdziedzinie integracji Europy, przewidywał dwustronne konsultacje przed podjęciem każdej istotnej decyzji wdziedzinie polityki zagranicznej, wszczególności dotyczącej Wspólnot Europejskich, stosunków Wschód–Zachód oraz współpracy worganizacjach międzynarodowych.[2] PESCO – stała współpraca strukturalna w zakresie spraw obronnych podpisana w dniu 13 listopada 2017 r. przez ministrów 23 państw członkowskich Unii Europejskiej. Możliwość ustanowienia stałej współpracy strukturalnej w dziedzinie wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony jest zapisana w traktacie lizbońskim. Przewidziano tam, żepaństwa członkowskie UE mogą ściślej współpracować w zakresie bezpieczeństwa i obrony.Stałe ramy współpracy pozwolą tym państwom członkowskim, które mają wolę i możliwości, na wspólny rozwój potencjału obronnego, inwestowanie w te same projekty lub zwiększenie udziału i gotowości operacyjnej sił zbrojnych.Dr hab. Anna Skolimowska - profesor w Katedrze Stosunków Międzynarodowych i Studiów Europejskich Instytutu Politologii UKSW w Warszawie, kierownik Zakładu Stosunków Międzynarodowych. W pracy naukowo-badawczej specjalizuje się w zagadnieniach: międzynarodowej roli i tożsamości Unii Europejskiej w stosunkach międzynarodowych z perspektywy paradygmatu aktora normatywnego oraz podejść konstruktywistycznych. Są to ponadto zagadnienia związane ze współczesnymi teoriami oraz metodologią w nauce o stosunkach międzynarodowych oraz w studiach europejskich. Ukończyła kurs Profesjonalnej Analizy Prognozowania i Komunikacji zorganizowany przez Akademię Dyplomatyczną Polskiego Instytut Spraw Międzynarodowych.Bibliografia:Chastand J.-B, A Lisbonne, Emmanuel Macron expose sa vision d'une Europe à trois Vitesses, „Le Monde”, 28 VI 2018.Emmanuel Macron warns Europe: NATO is becoming brain-dead, https://www.economist.com/europe/2019/11/07/emmanuel-macron-warns-europe-nato-is-becoming-brain-dead (dostęp dn. 25.06.2020).Initiative for Europe, https://www.diplomatie.gouv.fr/IMG/pdf/english_version_transcript_-_initiative_for_europe_-_speech_by_the_president_of_the_french_republic_cle8de628.pdf (dostęp dn. 20.06.2020).Macron: Europa musi zacząć dialog z Rosją, mimo obaw Polski, https://www.rp.pl/Unia-Europejska/191109558-Macron-Europa-musi-zaczac-dialog-z-Rosja-mimo-obaw-Polski.html.Meseberg declaration, https://archiv.bundesregierung.de/archiv-de/meta/startseite/meseberg-declaration-1140806 (dotęp dn.: 25.06.2020).Ruszkowski J., Wstęp do studiów europejskich, Warszawa 2007.Wykład Prezydenta Francji Emmanuela Macron dla studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, https://pl.ambafrance.org/Wyklad-Prezydenta-Francji-Emmanuela-Macron-dla-studentow-Uniwersytetu-9499 (dostęp dn. 30.06.2020).

`