Justyna Eska-MikołajewskaUniwersytet Ekonomiczny w [email protected] ID: https://orcid.org/0000-0001-7681-2425W dniu 28 czerwca 2021 upłynie rok od objęcia urzędu głowy państwa przez Lazarusa Chakwerę, który już przeszedł do historii tego kraju, jako lider opozycji wygrywający większością niemal 59% głosów powtórną elekcję po unieważnieniu sfałszowanych wyborów prezydenckich z 2019 r.Od początku nowemu prezydentowi stawiano wysokie oczekiwania, zwłaszcza w kwestii zjednoczenia podzielonego wewnętrznie kraju, walki z biedą i korupcją. Sam Chakwera podkreślał, że chce realizować politykę integracji, budując „Nowe Malawi”. Twierdził, że jest prezydentem wszystkich w kraju, a jego rząd „służy a nie rządzi”, inspiruje i walczy o każdego, a nie przeciwko każdemu.Oświadczenie z końca czerwca 2021 r. świadczy o zadowoleniu prezydenta z dotychczasowych dokonań jego administracji. Najbliżsi współpracownicy głowy państwa wyliczają, że zgodnie z obietnicą utworzenia 1 miliona nowych miejsc pracy co dzień przybywa etatów i osób zatrudnionych, a wiele innych zobowiązań, jak np. uniwersalne dotacje na nawozy gwarantujące bezpieczeństwo żywnościowe, już zrealizowano dzięki programowi Affordable Inputs Programme. Pewne spowolnienie działalności gospodarczej przypisać należy wyłącznie skutkom pandemii.Krytycy urzędującego prezydenta twierdzą tymczasem, że sytuacja gospodarcza w kraju pod jego rządami pogorszyła się, o czym świadczyć ma deprecjacja waluty i wzrost cen podstawowych towarów. W jeszcze bardziej oskarżycielskim tonie wypowiada się były prezydent Malawi, Peter Mutharika, który sugeruje, że kraj znowu staje się dyktaturą[1]. W połowie kwietnia 2021 r. publicznie poprosił Lazarusa Chakwerę i jego rząd o zaprzestanie prześladowania Malawijczyków. Na dowód stosowania metod dyktatorskich wobec byłych prezydentów wskazał, że jego konta bankowe w sierpniu 2020 r. zostały zamrożone przez Biuro Antykorupcyjne, gdy wszczęto śledztwo w sprawie afery z cementem o wartości 5 mld kwach malawijskich (około 6,6 mln USD).Były prezydent zapowiedział, że opozycyjna Demokratyczna Partia Postępowa (Democratic Progressive Party, DPP) w związku z odwołaniem dwóch komisarzy wyborczych, których Chakwera zgodnie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego z 8 maja 2020 r. uznał za niekompetentnych ze względu na sposób przeprowadzania wyborów prezydenckich w 2019 r., wzywa prezydenta do ustąpienia z urzędu. Wskazał, że prezydent przestał być legalnie wybraną głową państwa, skoro główny organ wyborczy był niekonstytucyjny. W maju b.r. Mutharika zaapelował do mieszkańców Malawi o zjednoczenie w ratowaniu kraju, który „zmierza w złym kierunku”.KomentarzMalawi to położona we wschodniej Afryce republika prezydencka, w której głowa państwa zgodnie z konstytucją z 1994 r. (nowelizowaną w 2017 r.), sprawuje jednocześnie funkcje szefa rządu oraz naczelnego dowódcy sił obronnych. Styl przywództwa politycznego Chakwery, byłego protestanckiego duchownego, a zarazem szefa Zgromadzenia Bożego Malawi, łączy inspiracje boskie, elementy służby i zarządzania krajem w oparciu o rządy prawa. Lazarus Chakwera, niczym jego biblijny imiennik Łazarz, „powstał z martwych” i po dwóch przegranych w wielkim stylu powrócił do polityki. Odżegnuje się jednak od zbytniego chwalenia i polegania na nim w każdej sprawie, gdyż – jak twierdzi – ubóstwianie swoich przywódców niesie za sobą ryzyko „zmiany prezydentów w dyktatorów”.Póki co styl rządzenia Chakwery zdaje egzamin. Jednomyślna decyzja sądu konstytucyjnego i przeprowadzenie w ciągu 150 dni nowych wolnych i uczciwych wyborów w trakcie pandemii koronawirusa uczyniły z Malawi wzorzec pokojowej zmiany władzy nie tylko dla innych krajów afrykańskich. Według raportu Freedom House, Malawi to jedyne państwo na świecie, w którym krajowy lockdown związany z COVID-19 skutkował wzrostem wskaźnika demokracji. The Economist uznał Malawi „krajem roku” za „odrodzenie demokracji w regionie autorytarnym”, podczas gdy londyński think-thank Chatham House nagrodził sędziów malawijskiego sądu konstytucyjnego prestiżowym trofeum za „najbardziej znaczący wkład w poprawę stosunków międzynarodowych”.Swój triumf z czerwca ubiegłego roku Chakwera określił mianem „zwycięstwa demokracji i sprawiedliwości”. W maju b.r. zgodnie z kampanijną obietnicą administracja prezydenta ogłosiła wdrożenie środków służących ograniczeniu uprawnień głowy państwa. Przed prezydentem, zwłaszcza w erze post-COVID, pozostało jeszcze wiele trudnych decyzji do podjęcia. Nie ma wątpliwości, że to właśnie dotrzymanie wszystkich przedwyborczych obietnic, a w szczególności zachowanie obecnego, cenionego w świecie demokratycznego kierunku, stanowić będą prawdziwy sprawdzian popularności jego rządów.[1] Jest to nawiązanie do pierwszego prezydenta kraju, Hastingsa Kamuzu Bandy, który począwszy od lat 60. XX w. przez kolejne 31 lat utrzymywał rządy uznawane przez wielu za dyktatorskie.
