Doniesień na temat sytuacji społeczno-ustrojowej w Hongkongu nie ma końca. Jako że w Polsce rzadko przebija się głos władz „perły Orientu”, warto odnotować kilka komentarzy Carrie Lam. Szefowa rządu na ostatnich konferencjach oswaja lokalistów, punktuje USA, zapowiada pomoc w czasach COVID-19 Tło: demokratyzacja vs. mainlandyzacjaMasowe protesty w Hongkongu, których świadkami byliśmy w 2019-2020 roku (według różnych doniesień liczyły między 200 tysięcy a 1,7 miliona osób), nie są jedynymi aktami społecznego sprzeciwu niepodległościowych lokalistów. Pomijając okres kolonialny (lata 60-80. XX w.) i transformacji lat 90. ub. wieku, największe prodemokratyczne wystąpienia ludności miały jeszcze miejsce w 2003 r. (ok. pół miliona protestujących) oraz w czasie „parasolkowej rewolucji” studentów (2014 r.).Trwające od 2019 r. napięcia wywołane są głównie: obawą przed mainlandyzacją, tj. odejściem od zasady ustrojowej „jedno państwo – dwa systemy” i faktycznym wchłonięciem przez ChRL; presją części ludności ku liberalizacji prawa wyborczego (postulat wyborów powszechnych do władz regionu); pracami władz nad prawem ekstradycyjnym (przepis umożliwiający przekazanie podejrzanych chińskiemu wymiarowi sprawiedliwości nie został ostatecznie przyjęty); implementacją Artykułu 23 Ustawy zasadniczej Hongkongu w zakresie bezpieczeństwa państwa (prace trwają)[1]; oraz postawą policji, oskarżaną przez opozycję o nieproporcjonalne używanie siły względem protestujących; czy wreszcie – stanem wolności mediów i stygmatyzacją ruchu społecznego jako nastawionego na „zamieszki”.“There is no need for us to worry”Podczas konferencji 26 maja br. Carrie Lam (współrządząca od 2017 r.) wyjaśniła, że proponowana przez Pekin uchwała w zakresie bezpieczeństwa narodowego, nie będzie ograniczać praw oraz swobód obywateli miasta. Zaapelowała jednocześnie do mieszkańców o cierpliwość i spokojne oczekiwanie na szczegółowe informacje. Nie musimy się martwić – uspokajała szefowa rządu, dodając, że: w ciągu ostatnich 23 lat, ilekroć ludzie martwili się swobodą wypowiedzi w Hongkongu oraz wolnością zgromadzeń, wielokrotnie udowodnialiśmy, że przestrzegamy tych wartości. Lam podkreśla zarazem, że obecnie najważniejsze jest, aby najpierw zobaczyć te nowe ustawodawstwo i postarać się zrozumieć, dlaczego w tej chwili Hongkong potrzebuje tego aktu prawnego[2].„Podwójne standardy” Tydzień później, 2 czerwca, Lam zarzuciła niektórym państwom Zachodu podwójne standardy, porównując ich reakcje na zamieszki w Stanach Zjednoczonych (związane ze śmiercią George’a Floyda) i niekiedy brutalne interwencje tamtejszej policji oraz diametralnie inne podejście do działań HK w zakresie usprawniania polityki bezpieczeństwa państwa „dwóch systemów”, czy zachowania porządku publicznego w związku z lokalnymi protestami. W kontekście krytyki ze strony USA, Wielkiej Brytanii i innych państw zachodnich Lam ripostuje – niedawno widzieliśmy tego rodzaju podwójne standardy przy zamieszkach w Stanach Zjednoczonych (...) Widzimy, jak zareagowały lokalne władze. Ale w zeszłym roku, kiedy mieliśmy podobne zamieszki w Hongkongu, jakie było ich stanowisko? – pyta retorycznie. Dalej, Lam puentuje zachowanie tych państw następująco: traktują bezpieczeństwo narodowe własnego kraju bardzo poważnie, ale gdy chodzi o bezpieczeństwo naszego kraju, sytuację w Hongkongu, patrzą na to przez przyciemnione okulary[3].Lekcja dla wszystkich i wsparcie rządu – ku normalnościKażdy musi wyciągnąć z tego lekcję. Hongkong nie może dalej pozwolić sobie na chaos. Mieszkańcy Hongkongu chcą spokoju i stabilności. W kontekście globalnej recesji gospodarczej wywołanej pandemią, bardziej niż kiedykolwiek (...) musimy przywrócić normalne życie ludziom – wyraźnie zaznaczyła Carrie Lam podczas swojej konferencji prasowej w kolejnym tygodniu (9 czerwca). Lam podkreśliła, że mimo pandemii Hongkong pozostaje jednym z centrów gospodarczych świata; zapowiedziała jednocześnie, że rząd Specjalnego Regionu Autonomicznego wprowadzi rozwiązania stymulujące rynek pracy oraz rozdysponuje specjalne pomocowe środki finansowe dla mieszkańców w wieku powyżej 18 lat. Każda osoba ma otrzymać 10.000 dolarów hongkońskich (1.300 dolarów amerykańskich) już od 8 lipca. Przewodnicząca Rady Wykonawczej ogłosiła też, że pensje wszystkich nominowanych na stanowiska polityczne zostaną zamrożone na rok począwszy od lipca. Niemianowanym członkom rządu także zamrożone zostaną pensje na rok, począwszy od października[4].Carrie is caring?Mimo krytyki z różnych stron, szefowa administracji Hongkongu zdaje się rozumieć powagę sytuacji. Potrafi słuchać, ale też wymaga dialogu, tak aby i rząd, i społeczeństwo nie znalazło się między Scyllą drastycznej interwencji KPCh a Charybdą radykalizacji części lokalistów. Swojej odpowiedzialności dowiodła już w czerwcu 2019 r., gdy w specjalnym oświadczeniu, odnosząc się do kwestii ekstradycyjnych przyznała, że niedociągnięcia w pracy rządu doprowadziły do konfliktu i sporów w społeczeństwie Hongkongu, a także rozczarowały i zaniepokoiły wielu ludzi, oraz że przeprasza obywateli i obiecuje przyjąć ich krytykę w najbardziej szczery i pokorny sposób[5].© Mateusz Krycki[1] Według niepotwierdzonych dotąd doniesień implementacja przepisów Artykuł 23 Ustawy Zasadniczej Specjalnego Regionu Administracyjnego Hong Kongu miałaby ograniczać swobody obywateli i prawa człowieka, w tym wolność słowa (Artykuł 23 w sposób ogólny stanowi o możliwościach ograniczania na terenie HK działalności prowadzącej do buntu, secesji, lub innych wystąpień przeciwko władzy ChRL; dopuszcza też możliwość interwencji ChRL w sytuacji zamieszek zagrażających bezpieczeństwu państwa i jego integralności).[2] Global News, Hong Kong leader says ‘no need for us to worry’ about China’s new security bill, 26.05.2020 (https://globalnews.ca/news/6985734/hong-kong-china-security-bill-carrie-lam/).[3] Deutsche Welle, Hong Kong leader Carrie Lam slams US ‘double standards’ with protests, 2.06.2020 (https://www.dw.com/en/hong-kong-leader-carrie-lam-slams-us-double-standards-with-protests/a-53655150)[4] CGTN, Hong Kong cannot tolerate any more 'chaos': Carrie Lam, 9.06.2020 (https://news.cgtn.com/news/2020-06-09/Hong-Kong-cannot-tolerate-any-more-chaos-Carrie-Lam-Rb2uDwcB1K/index.html)[5] IAR, Hongkong: dwa miliony protestujących przeciwko ekstradycji do Chin kontynentalnych, 16.06.2019 (https://www.polskieradio24.pl/5/1223/Artykul/2325934,Hongkong-dwa-miliony-protestujacych-przeciwko-ekstradycji-do-Chin-kontynentalnych)
