Impeachment ( z ang. „postawienie w stan oskarżenia) to procedura, która wywodzi się z anglosaskiej tradycji parlamentarnej, służąca przede wszystkim realizacji odpowiedzialności konstytucyjnej wyższych urzędników państwowych, w tym Prezydenta Stanów Zjednoczonych Ameryki. Procedurę inicjuje Izba Reprezentantów. Niższa izba kongresu USA stawia w stan oskarżenia za przestępstwa wynikające ze sprawowanego urzędu m.in. za wykorzystanie pozycji, nadużywania kompetencji czy popełnienia przestępstwa w związku z zajmowaną funkcją. Komisja sprawiedliwości izby decyduje, które przepisy procedury zastosuje, a także gromadzi materiał dowodowy, który następnie przedstawiany jest na posiedzeniu plenarnym. Izba Reprezentantów może wystąpić z oskarżeniem dopiero po przeprowadzeniu głosowania i uzyskaniu w nim większości głosów. Dopiero wtedy przedstawione zarzuty stanowią formę „aktu oskarżenia” i wniosek trafia do Senatu, którego wyłączną kompetencją jest orzeczenie winy lub uniewinnienie oskarżonego. Wyższa izba parlamentu pełni rolę ławy przysięgłych, natomiast przewodniczący komisji sprawiedliwości izby reprezentantów – prokuratora w procesie. Ponadto warto zauważyć, że w przypadku impeachmentu prezydenta wymogiem formalnym jest to, aby przewodnictwo w Senacie na czas procedury pełnił przewodniczący Sądu Najwyższego USA. Drugim istotnym wymogiem formalnym jest większość dwóch trzecich obecnych na posiedzeniu parlamentarzystów, która jest potrzebna do uznania winy oskarżonego. Do usunięcia głowy państwa potrzeba więc 67 głosów w 100 osobowej izbie. Od decyzji Senatu nie ma odwołania. Wyższa izba amerykańskiego kongresu może jedynie usunąć oskarżonego z urzędu. Natomiast jeżeli w wyniku przeprowadzonego śledztwa, okaże się, że osoba postawiona w stan oskarżenia na podstawie impeachmentu, popełniła przestępstwo ścigane powszechnie, może ona również stanąć przed sądem powszechnym. Prezydent ma prawo do obrony podczas procesu.Do roku 2020 procedurę impeachmentu rozpoczęto wobec dwóch urzędujących prezydentów: w 1868 roku wobec Andrew Johansona oraz w 1998 wobec Billa Clintona. Obaj przywódcy zostali uniewinnieni. Natomiast bliski utraty urzędu zpowodu impeachmentu był prezydent Richard Nixon w 1973 r. Jednak w obawie przed usunięciem go przez Senat w wyniku afery Watergate, został oskarżony o nadużywanie władzy poprzez użycie nielegalnych metod do walki z oponentami politycznymi i utrudnianie pracy wymiaru sprawiedliwości, podał się do dymisji, unikając odpowiedzialności.Nancy Pelosi - Spiker Izby Reprezentantów ogłosiła 24 września 2019 r. rozpoczęcie procedury impeachmentu w stosunku do prezydenta Donalda Trumpa. Natomiast formalne przyjęcie dwóch artykułów impeachmentu nastąpiło w izbie niższej kongresu 18 grudnia 2019 r. Głowa państwa została po pierwsze oskarżona o nadużycie wcelu osiągnięcia własnych korzyści politycznych. Ujawniono, że Trump wraz zprzedstawicielami swojej administracji wywierał presję na prezydencie Ukrainy. Amerykańska pomoc wojskowa w związku z konfliktem w Donbasie miała być wstrzymana do czasu ogłoszenia przez Wołodymyra Zełeńskiego śledztwa przeciwko byłemu wiceprezydentowi, a obecnie kontrkandydatowi w listopadowych wyborach Joe Bidenowi oraz jego synowi – Hunterowi Bidenowi. Drugim zarzutem była obstrukcja prac Kongresu w związku z wyjaśnieniem sprawy. 22 stycznia rozpoczął się senacki proces, który zakończyło głosowanie 5 lutego. Senat, w którym większość ma partia republikańska uniewinnił D. Trumpa od stawianych zarzutów. W pierwszym artykule impeachmentu 48 parlamentarzystów głosowało za, a 52 przeciw, natomiast w drugim 47 za, a 53 przeciw.Warto odnotować, że pierwszy raz w historii Stanów Zjednoczonych Ameryki powody rozpoczęcia procedury impeachmentu nie dotyczą wydarzeń wewnątrzkrajowych, lecz są związane z polityką zagraniczną. Jest to złamanie dotychczasowej zasady „Politics stops at the water’s edge” (tł. „Polityka kończy się na brzegach oceanu”) obowiązującej w amerykańskiej polityce. Tezę tą sformułował Artur Vandberg, przewodniczący senackiej komisji ds. zagranicznych, który uważał, że demokraci i republikanie mogą ścierać się brutalnie na „krajowym podwórku”, ale nie wolno jest przenosić konfliktów wewnętrznych na arenę międzynarodową. Ponadto warto dodać, że sama procedura pozbawienia prezydenta urzędu nie wpłynęła negatywnie na poparcie Donalda Trumpa. W sondażu przeprowadzonym przez Instytutu Gallupa Trump uzyskał najwyższe poparcie, od czasu objęcia urzędu w styczniu 2017 r. Ułaskawienie Trumpa, znacznie zwiększa potencjalne szanse na prezydencką reelekcje w listopadowych wyborach. Dodatkowo warto zauważyć, że mimo wysokiego poparcia, około połowa amerykanów w sondażach, chciała usunięcia Trumpa z urzędu, co wskazuje na pogłębione podziały w społeczeństwie. Ponadto politycy partii demokratycznej stracili „potężny oręż” do przeprowadzania kolejnych ataków na urzędującą głowę państwa.Reasumując, warto wspomnieć, iż procedura impeachmentu jest krytykowana przez cześć konstytucjonalistów, ze względu na swój polityczny charakter. Proces prowadzony jest przez kongresmenów, a nie przez przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości. Podobnie jak we wcześniejszych przypadkach, partia wspierająca prezydenta mająca większość w senacie „ocaliła” głowę państwa. Tylko jeden przedstawiciel republikanów – senator Mitt Romney, uznał, że Trump nadużył władzy izagłosował za impeachmentem.
