Logo Thing main logo

Tag: Nowa Kaledonia

Nota

Nowa Kaledonia opowiedziała się za Francją

27.10.2020

4 października 2020 roku przeprowadzone zostało już drugie referendum ws. niepodległości Nowej Kaledonii. Pierwsze miało miejsce w 2018 roku i mieszkańcy tego francuskiego terytorium zależnego położonego na Pacyfiku opowiedzieli się w nim przeciwko niepodległości od Francji. Taki stan rzeczy i obecność regularnych referendów w Nowej Kaledonii jest efektem dopełnień ustaleń porozumienia z Numei z 1998 roku. Oprócz zaplanowanych trzech referendów. Porozumienie to powołało również do istnienia w 1999 roku Kongres Nowej Kaledonii, który pełni funkcję zgromadzenia parlamentarnego tego terytorium. Porozumienie z Numei kończyło trwający wiele lat konflikt pomiędzy frankofońskimi potomkami białych osadników i skazańców (Nowa Kaledonia była francuską kolonią karną w latach 1864-1894) a rdzenną ludnością terytorium pochodzenia melanezyjskiego Kanakami.Tak samo jak w 2018 roku mieszkańcom terytorium zadano następujące pytanie: „Voulez-vous que la Nouvelle-Calédonie accède à la pleine souveraineté et devienne indépendante?” („Czy chcesz, aby Nowa Kaledonia uzyskała pełną suwerenność i stała się niepodległa?”). Mieszkańcy Nowej Kaledonii po raz wtóry opowiedzieli się przeciwko niepodległości. Głosy ułożyły się w stosunku 46,74% na tak do 53,26% na nie. Frekwencja była bardzo wysoka i wyniosła 85,69% uprawnionych do oddania głosu. Z trzech prowincji aż dwie tj. Prowincja Północna i Prowincja Wyspy Lojalności opowiedziały się za niepodległością, jednakże trzecia z prowincji; Prowincja Południowa jest najliczniej zaludniona i przewyższa liczebnością mieszkańców dwie pozostałe liczone wspólnie.Wynik referendum sprawia, że przez najbliższe lata Nowa Kaledonia pozostanie francuskim terytorium zależnym o statusie wspólnoty sui generis luźno powiązanym z instytucjami Unii Europejskiej, z której otrzymuje środki w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju. Mieszkańcy Nowej Kaledonii będą również wciąż uprawnieni do głosowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego. O tym czy dalej będą korzystać ze swojego ekstraordynaryjnego statusu zdecydują w kolejnym, ostatnim już (zgodnie z postanowieniami Porozumienia z Numei) referendum, które odbędzie się najprawdopodobniej w roku 2022.Źródło zdjęcia: Flickr

Nota

Bogata w nikiel Nowa Kaledonia nie chce niepodległości – francuskie subsydia zasilają górniczą gospodarkę na Pacyfiku

18.09.2020

Leżąca w Melanezji Nowa Kaledonia pozostaje pod zwierzchnictwem Francji od 1853r. Choć jej obszar lądowy nie jest duży, gdyż wynosi 18,5 tys. km², to prawdziwe możliwości gospodarcze przynosi obszar morski o powierzchni 1440 161 km². Spośród ludności wyłaniają się dwie dominujące grupy etniczne: autochtoniczni Kanakowie (39,1%) oraz Europejczycy, głównie Francuzi bądź osoby pochodzenia francuskiego (27,1%). Les Canaque(s) to rdzenni mieszkańcy Nowej Kaledonii pochodzenia melanezyjskiego. Front Narodowy i Socjalistyczny Wyzwolenia Kanaków (fr. Front de libération nationale kanak et socialiste, FLNKS), będący sojuszem politycznym zawiązanym jeszcze w 1984r. opowiada się za niepodległością od Francji. Obecnie FLNKS zasiada w Kongresie Nowej Kaledonii (zgromadzeniu parlamentarnym), a jego istotnym wkładem w proces samostanowienia było wprowadzenie drugiej flagi, traktowanej na równi z francuską Tricolore w 2010r.Na wyspach należących do Nowej Kaledonii znajduje się aż 11% światowych zasobów niklu, co stanowi drugą co do wielkości rezerwę na świecie. Jako że tylko niewielka ilość ziemi nadaje się pod uprawy, aż 20% importu stanowi żywność. Oprócz wydobycia niklu podstawą produktu krajowego brutto jest wsparcie finansowe ze strony Francji (1,3 mld euro rocznie, równe ponad 15% PKB), a także turystyka, głównie z Francji.Nowa Kaledonia, której najbliższy geograficznie sąsiad to Republika Vanuatu, posiada status specjalnego terytorium zamorskiego (fr. collectivité d'outre-mer, COM). Ten prawny twór sui generis ze wszech miar przypominający czasy kolonialne, rządzony jest na postawie Porozumienia z Numei, stolicy kraju. L'accord de Nouméa został podpisany 5 maja 1998r. Podobnie jak mieszkańcy pozostałych dwóch COM na Pacyfiku, tj. Polinezji Francuskiej oraz Wallis i Futuny, posiadają francuskie obywatelstwo oraz szereg praw. Jednakże to właśnie Nowej Kaledonii przyznano najszersze spektrum autonomii.Wciąż jednak sprawy zagraniczne, większość spraw wewnętrznych, w tym bezpieczeństwo, pozostaje w wyłącznej domenie rządu w Paryżu. W 1986r. wpisano Nową Kaledonię z powrotem na listę nieautonomicznych terenów ONZ (pierwszy raz odbyło się to od 1946 do 1947r.), co jest jawnym międzynarodowym sygnałem kierowania się jednostki w stronę uzyskania niepodległości. Jak można się było domyślać, strona francuska uznała to za jaskrawą ingerencję w sprawy wewnętrzne, a tym samym nigdy nie uznała prawomocności rezolucji[1].Porozumienia z Numei zakładają jednak stałe przekazywanie kompetencji dla władz nowokaledońskich. Jawnym dowodem demokratycznych aspiracji Wysp jest referendum, zagwarantowane w Porozumieniu. W 2018r. mieszkańcy odrzucili niepodległość małą przewagą (56,40% przeciw separacji), jednak dwa kolejne zostały zaplanowane na rok 2020 i 2022r. Przy poleganiu gospodarki na wydobyciu niklu, dzięki francuskim firmom i technologiom, kontaktom biznesowym oraz turystycznym z macierzą, nie należy spodziewać się oderwania Nowej Kaledonii od Francji.[1] General Assembly resolution 66 (I) of 14 December 1946 and 41/41 of 2 December 1986. dr Joanna SiekieraFaculty of LawUniversity of Bergen, Norwayhttps://www.uib.no/en/persons/Joanna.Siekiera

`