Logo Thing main logo

Tag: senat

Nota

Rumunia: Senat odrzucił projekt ustawy o statusie autonomii tzw. Kraju Seklerów

30.07.2020

W dniu 29 kwietnia 2020 r. media rumuńskie podały informację o tym, że Senat Rumunii (izba wyższa parlamentu) po dwugodzinnej debacie poparł 126 głosami za, 9 przeciwko, report o odrzuceniu projektu ustawodawczego o autonomii tzw. Kraju Seklerów (rum. Ținutul Secuiesc, w nawiasach: Székélyföld-Terra Siculorum). Wcześniej jednak rumuńska opinia publiczna dowiedziała się, że Izba Deputowanych (Camera Deputaților) przyjęła ów projekt w trybie „milczącej aprobaty” – bez debaty i głosowania, na skutek proceduralnego przeoczenia – ponieważ 24 kwietnia upłynął termin na jego rozpatrzenie.Należy przypomnieć, że Węgrzy-Seklerzy stanowią ok. 6% obywateli Rumunii, zaś na terenach tzw. Seklerszczyzny – ok. połowę populacji. Ziemie zamieszkane przez Seklerów w latach 1952-1968 stanowiły Węgierski Okręg Autonomiczny (rum. Regiunea Autonomă Maghiară, węg. Magyar Autonóm Tartomány). Ta autonomiczna jednostka terytorialna została powołana na mocy konstytucji Rumuńskiej Republiki Ludowej z 1952 r. W praktyce wiele stanowiących ją zapisów pozostawało wyłącznie na papierze, jednak od czasu jej likwidacji, już w postkomunistycznej Rumunii temat węgierskiej autonomii co jakiś czas powracał do debaty publicznej.Projekt o specjalnym statusie Kraju Seklerów został zarejestrowany w Izbie Deputowanych Rumunii 23 grudnia 2019 r. pod numerem 670, przez posłów Demokratycznego Związku Węgrów Rumunii (rum. Uniunea Democrată Maghiară din România, UDMR, węg. Romániai Magyar Demokrata Szövetség, RMDSZ) – Józsefa György Kulcsár-Terza i Zsolta-Istvána Bíró. Autonomia miałaby według tego projektu obejmować leżące w Siedmiogrodzie (rum. Transilvania lub Ardeal, węg. Erdély) obwody-województwa (rum. județ) Covasna i Harghita zamieszkane w większości przez Węgrów-Seklerów, oraz tzw. krzesło (rum. scaun, węg. szék) historyczne Marmaroszu (rum. Mureș, węg. Maros). Jako języki urzędowe zapowiadane były węgierski i rumuński. Organem kierowniczym, wybranym na cztery lata przez głosowanie powszechne w autonomii, miała być Rada Samorządowa (rum. Consiliul de Autoadministrare). Ta Rada wyznaczałaby Komisję Samorządową (rum. Comisia de Autoadministrare), z którą razem zajmowałyby się sprawami regionalnymi. W stosunkach pomiędzy regionem a rządem Rumunii rolą pośredniczą miałby odegrać prefekt mianowany przez rząd Rumunii. Decyzje przyjmowane w regionie miałyby pozostawać pod kontrolą Trybunału Konstytucyjnego Rumunii.Projekt dokumentu składał się z XIV rozdziałów, w tym 132 paragrafów. W uzasadnieniu złożonym razem z projektem, autorzy zaczęli od przywołania idei, że autonomia terytorialna jest wymagana w świetle zasad dokumentów międzynarodowych (OBWE, Rada Europy etc.), oraz z praktyki szeregu państw Unii Europejskiej np. Tyrol Południowy we Włoszech, Wyspy Alandzkie w Finlandii, regiony Flandria i Walonia w Belgii. Autonomia istniała w historycznym regionie Kraju Seklerów od 1200 r. w formie „krzeseł seklerskich”. Autorzy zapewniali, że ta ustawa, gdyby została przyjęta, nie doprowadzi, wbrew zapowiedziom oponentów, do secesji Kraju Seklerów od Rumunii. Celem ustawy miało być zapewnienie „potrzebnych gwarancji i stworzenie należytych ram dla dobrobytu regionu autonomicznego, ochrony węgierskiej tożsamości Seklerszczyzny, oraz specyficznych interesów tej społeczności”.Po tym jak projekt Józsefa György Kulcsár-Terza i Zsolta-Istvána Bíró został zarejestrowany, zgodnie z procedurą kierownictwo Izby Deputowanych poprosiło o opinię Radę Gospodarczą i Społeczną, Radę Ustawodawczą, rząd Rumunii, oraz trzy komisje parlamentarne, i w lutym 2020 r. o raport od Komisji Administracji Publicznej i Planowania Terytorialnego. Po przekroczeniu terminu trzech miesięcy, 14 kwietnia 2020 r., Izba Deputowanych otrzymała negatywną opinię od rządu. Wówczas to bez żadnej debaty, w procedurze „milczącej aprobaty”, zgodnie z art. 75 (2) Konstytucji Rumunii, projekt ustawy został przyjęty i skierowany do Senatu 23 kwietnia 2020 r. Dnia 27 kwietnia 2020 r. projekt został wysłany do czterech Komisji Senatu w celu opracowania opinii do 5 maja, oraz w przypadku jednej Komisji do 12 maja. Po tym jak 29 kwietnia dwie komisje wydały negatywne opinie, na posiedzeniu Senatu 126 senatorów poparło raport Komisji Administracji Publicznej, który był negatywny wobec projektu autonomii Kraju Seklerów.Po odrzuceniu tego projektu autonomii, prezydent Rumunii, Klaus Iohannis wydał kontrowersyjną deklarację, którą rumuńska opinia publiczna była zaskoczona, jako że przez Iohannis uchodzi w powszechnym odczuciu za polityka zrównoważonego, niekontrowersyjnego i stroniącego od konfliktów. Iohannis oskarżył bowiem publicznie Partię Socjaldemokratyczną (PSD) o to, że spiskuje z UDMR – „PSD, wielki PSD, walczy w tajemniczych biurach Parlamentu, żeby oddać Siedmiogród Węgrom” (mediafax.ro). Na końcu powitał w języku węgierskim marszałka Izby Deputowanych, Marcela Ciolacu (PSD) i zapytał – „jaką obietnicę dał państwu lider z Budapesztu w zamian z tę umowę”? (romania.europalibera.org). Wypowiedź prezydenta Rumunii spotkała się z ostrą krytyką Krajowej Rady ds. Zwalczania Dyskryminacji (rum. Consiliul Național pentru Combaterea Discriminării, CNCD), która zdecydowała się na nałożenie na prezydenta kary finansowej.Interesujące jest to, że dyskusji merytorycznej na temat projektu nie było ani w parlamencie, ani w społeczeństwie, a w kontekście pandemii koronawirusu, temat nie przyciągnął dostatecznej uwagi opinii publicznej. Warto zaznaczyć, że po raz pierwszy projekt ustawy Kraju Seklerów, choć w trybie „domyślnej aprobaty”, został przyjęty przez Izbę Deputowanych. Z drugiej strony, populistyczna reakcja Iohannisa wyraźnie kreuje nowe linie podziałów politycznych, aniżeli służy ich zamazywaniu.

`